Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924-1925)

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver
Cumhuriyet Fırkası'nın siyasal sürecini anlatan bu kitapta, usta tarihçi
Erik Jan Zürcher, okurlara, bu partinin kökenleri ve eylemlerinden yola
çıkan bir inceleme sunuyor. Cumhuriyet tarihinin bu ilk çok partili
yaşam denemesinde, savaştaki rolü nedeniyle önemi ve saygınlığı
tartışılamayacak olan bir lidere karşı ve ona rağmen muhalefet olmaya
çalışmanın ve daha sonra iktidar için verilen mücadelenin detaylarını
bulacaksınız.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası(TCF), Türk siyasal yaşamının
ilk bağımsız muhalefet partisi girişimidir. Cumhuriyetin kuruluş
döneminde iktidar için yapılan mücadelenin şekli, en açık biçimde
bu muhalefet partisinin varlığında gözlenir. Savaştaki rolü nedeniyle
önemi ve saygınlığı tartışılamayacak olan bir lidere karşı ve ona rağmen
muhalefet olmaya çalışmak, kendi düşüncelerini, politik perspektifini
açıklamak ve bunun propagandasını yapmak ve nihayetinde
siyasal iktidarı elde etmek için mücadeleye girişmek... terakkiperver
Cumhuriyet Fırkası bugün doğal karşılanan bir siyasal mücadele
yöntemi olarak sayılacak adımları atarken, partinin varlığı hegemonik
siyasal elit tarafından bir ihanet şebekesinin girişimi ve komplosu
olarak algılandı. O dönemki siyasal iktidar ve en önce de Mustafa
Kemal, sürecin en başından itibaren, böyle bir muhalefet partisini
emelleri gizli bir grubun- yani eski İttihatçıların, ordu kumandanlarının,

padişah ve hilafet yanlılarının içinde olduğu bir fesat topluluğunun-
girişimi olarak algılamayı tercih etti. İzmir Suikasti davasıyla başlatılan

siyasal temizliğe giden yolda TCF deneyimi, bir yandan siyasal alanın
hakimiyetinin kimlerde olduğunu gösterirken, diğer yandan iktidara
siyasal “hasımlarını” seçme ve bertaraf etme imkanı sundu.