SANAT VE NESNELER

“Nesne YoÅNnelimli Ontoloji (NYO diye kısaltılır), bicimciliğin aşika^r enkazındaki hazineleri kurtarmak icin iyi bir konumdadır, cünkü kurtarmak zorundadır. Nesnelerin ceşitli ilişkilerinden

oÅNzerk varoluşuna adanmış bir felsefe olarak NYO, münferit nesneye dair temel bicimci ilkeyi onaylarken, iki oÅNzgür türdeki varlığın –insan oÅNzne ve insan olmayan nesnenin– birbirine

bulaşmasına asla izin vermemek gerektiğine dair daha ileri varsayımı acıkca reddeder. ... Elinizdeki kitabın ... hem Kantcılık sonrası felsefeye hem de bicimcilik sonrası sanata bir meydan

okuma olması istenmiştir.” Harman, Sanat ve Nesneler kitabında, 1990’larda Martin Heiddeger’in Varlık ve Zaman eserindeki “alet analizi”nin sunduğu perspektif üzerine calışmalarıyla

başlayan “ilişkilerinden ve bileşenlerinden oÅNzerk nesne” kavrayışını bu sefer sanat alanına, ilk kez bir kitap boyutunda taşıyor. NYO’da “nesne” kavramı, insan veya insan olmayan, cisimsel

veya cisimsiz, hakiki veya hayali her tür varlık icin aynı şekilde kullanılır. Yeter ki bir varlık ne ilişkilerince ne de bileşenlerince bütünüyle acıklanabilsin. Bu ontolojik gercekcilik, eserin,

bağlamının bütün ilişkilerince tümüyle acıklanabileceğini reddediyor. Bir sanat eserinin ortaya cıkması icin onda, bu ilişkilere indirgenemez, oÅNzerk bir yanın olması gerektiğini iddia ediyor.

Harman, sanat alanında bilhassa sanat eserinin oÅNzerkliğini ortadan kaldırmaya calışan cağdaş veya klasik “ilişkiselcilik” bicimleriyle mücadelesinde bu nesne kavramını devreye alırken

estetiğin konusu olarak yeni bir nesne tanımlıyor. Harman’a goÅNre coğu nesne gibi sanat eseri de bileşik bir nesnedir ve ister insan ister başka türde bir zeki varlık olsun seyirci olmaksızın tam

anlamıyla bir sanat eseri olamaz. Dolayısıyla bir nesne olarak sanat eseri, iki bileşenden, yani eserden ve seyirciden müteşekkildir. Fakat bu fikir, oÅNn kapıdan kovulan ilişkiselciliğin arka

kapıdan kabulü anlamına gelmez. Sanat eseri metaforik bir varoluşa sahiptir, yani duyulur nesne, erişimden cektiği gercek bir nesnenin oÅNzelliklerini üstlenir. Harman’a goÅNre seyirci, işte bu

yüzden bu gercek nesnenin işlevini devralıp, onu teatral bir şekilde performe ederek sanat eserinin işlemesini sağlar. Postmodernizmin bir eleştirisini de iceren bu kitapta Harman, bicimciliği

yeniden yaşama getirirken, sanat ontolojisi alanında yeni bir gercekciliği, seyirci ve eserin kaynaşmasıyla oluşan yepyeni bir nesneyi takdim ederek yürürlüğe koyuyor ve buna “tuhaf

bicimcilik” diyor. Sanatta gercekciliğin ve oÅNzerkliğin yeni ufuklarını keşfetmek isteyenler icin...

GRAHAM HARMAN

1968’de Iowa City’de doğdu. St. John’s College’da lisans eğitimini tamamlayan yazar, Penn State UÅNniversitesi’nde yüksek lisans, DePaul UÅNniversitesi’nde doktora yaptı. 2000-2016 yılları

arasında Kahire’deki Amerikan UÅNniversitesi’nin Felsefe BoÅNlümü’nde oÅNğretim üyesi olarak calıştı. 2016’dan bu yana Los Angeles’teki SCI-Arc’ta ordinaryüs felsefe profesoÅNrü ve beşeri

bilimler koordinatoÅNrü olarak goÅNrev yapmaktadır. “Spekülatif Gercekcilik” akımının oÅNncülerinden kabul edilen Harman, “Nesne YoÅNnelimli Ontoloji” felsefesini geliştirmiş ve hem felsefe

alanından hem de bilim ve sanat alanlarından onlarca araştırmacı, yazar ve sanatcıya esin kaynağı olmuştur. ArtReview dergisi tarafından 2015 yılında en etkili 100 kişiden, 2018 yılında ise

en etkili 50 felsefeciden biri secilmiştir. Yayımlanmış kitapları şunlardır: Tool-Being: Heidegger and the Metaphysics of Objects (Open Court Publishing, 2002); Guerrilla Metaphysics:

Phenomenology and the Carpentry of Things (Open Court Publishing, 2005); Heidegger Explained: From Phenomenon to Thing (Open Court Publishing, 2007); Prince of Networks: Bruno

Latour and Metaphysics (re.press, 2009); Towards Speculative Realism: Essays and Lectures (Zero Books, 2010); Circus Philosophicus (Zero Books, 2010); L’objet quadruple (Presses

Universitaires de France, 2010; The Quadruple Object, Zero Books, 2011); The Prince and the Wolf: Latour and Harman at the LSE (Bruno Latour ve Peter ErdeÅLlyi ile birlikte, Zero Books,

2011); Quentin Meillassoux: Philosophy in the Making (Edinburgh University Press, 2011); Weird Realism: Lovecraft and Philosophy (Zero Books, 2012); Bells and Whistles: More

Speculative Realism (Zero Books, 2013); Bruno Latour: Reassembling the Political (Pluto Press, 2014); Immaterialism: Objects and Social Theory (Polity Press, 2016); Dante’s Broken

Hammer: The Ethics, Aesthetics, and Metaphysics of Love (Repeater Books, 2016); The Rise of Realism (Manuel DeLanda ile birlikte, Polity Press, 2017); Object-Oriented Ontology: A

New Theory of Everything (Pelican Books, 2018; Nesne YoÅNnelimli Ontoloji, Cev. Oğuz Karayemiş, Tellekt, 2020); Speculative Realism: An Introduction (Polity Press, 2018); Art and

Objects (Polity Press, 2020; Sanat ve Nesneler), Is There an Object-Oriented Architecture? (Bloomsbury, 2020); Skirmishes: With Friends, Enemies, and Neutrals (Punctum Books, 2020);

Artful Objects: Graham Harman on Art and the Business of Speculative Realism (Sternberg Press, 2021).