MİLLİYETÇİLİĞİN PROVOKASYONU _Yugoslavya

Yugoslavya sosyalizmi, İkinci Dünya Savaşı sonrasının
dünyasında, aynı toplumsal ve siyasî sistematiğin kutuplaşmış
uçlarına dönüşmeye yönelen kapitalizm-reel sosyalizm
geriliminde “üçüncü yol” arayışına girenler için bir umut ışığı,
önemli bir tecrübe gibiydi. Yugoslavya'nın federal yapısı,
“millî mesele”yi, üniter millî devlet sisteminden de Sovyetik
merkeziyetçi çokuluslu “imparatorluk” sisteminden de farklı,
milliyetçilik dışı bir “üçüncü yol”dan çözmüş görünüyordu.
1990'lara girerken, Yugoslavya'nın sunduğu “üçüncü yol”
işaretlerinin “gibi”si bile kalmadı. Ülke, kapitalizmle reel
sosyalizmin kaotik bir bileşimi altında eziliyor; milliyetçiliğin
en şoven, en fanatik biçimleri altında ölümüne düşmanlığı,
vahşeti, kitlesel göçü yaşıyor. “Gibi”si bile olsa “üçüncü yol”
umutlarını üreten de Yugoslavya toprağı, Yugoslavya halklarıydı;
bu umutları yitirip bütün “yol”ları sonlandıran, tüketen de o...
Ama bu ülkenin siyasî altüst oluşlarla, insanî-toplumsal çilelerle
dolu yakın tarihinde, hep milliyetçiliğin provokasyonu var -
Yugoslavya'nın kaderinde, bu provokasyonu bekleyen, inadına
bereketli kaynakları kurutamamanın acısı var.
Yugoslavya'nın bugünü de içeren tarihî hikâyesi, sadece coğrafî
bakımdan değil, toplumsal-siyasî meseleler ve en temel insanî
duyarlılıklar bakımından Türkiye'nin çok yakınında. Yugoslavya'yı
“laboratuvar” gözüyle değil yakınlık duygusuyla izlemek,
dünyanın gidişatını anlamak ve o gidişatta bir yer, bir taraf
tutabilmek açısından önemli.